I. Fan fiction là gì?

Fan fiction là những tác phẩm thơ, truyện, các danh sách được viết bởi các fan của một tác phẩm gốc trước đó. Tác phẩm gốc có thể là manga, anime, phim, tiểu thuyết, một chương trình tivi, một trò chơi hoặc bất cứ cái gì có nhân vật và được fan yêu thích. Nói cách khác, nếu bạn viết hoặc đọc một tác phẩm sử dụng những nhân vật của một tác phẩm khác và người viết không có bản quyền về những nhân vật đó thì bạn đã đọc/ viết một fan fiction.

II. Fan fiction có vi phạm vấn đề bản quyền hay không?

Hoàn toàn phù hợp mọi điều về vi phạm bản quyền.

III. Fan fiction có bất hợp pháp hay không?

Chừng nào nó được viết vì mục đích phi lợi nhuận, nó không bị coi là bất hợp pháp.

IV. Mục đích và lý do viết

Mỗi người có một mục đích và lý do viết riêng. Nhưng những lý do chủ yếu nhất mà hầu như ai cũng có tóm trong 4 ý sau.

1. Lòng đam mê viết. Cũng giống như tôi thích chơi thể thao thì tôi chơi thể thao, tôi thích sưu tập tem thì tôi sưu tập tem. Tôi thích viết truyện, vậy thì tôi viết.

2. Giải tỏa và cân bằng tâm lý. Fan fiction cho phép một người có thể sống nhiều cuộc đời. Mọi đau khổ và hờn giận có thể trút vào fic và lấy lại cân bằng trong tình cảm. Hoặc một cách khác, viết để quên.

3. Yêu thích nhân vật hoặc tác phẩm gốc. Điều không thể thiếu. Đây là ngọn lửa nhiệt tình giúp một người viết fic có thể viết, viết và viết mà không cảm thấy những gì mình làm mất quá nhiều công sức mà không đem lại cho mình lợi ích về kinh tế.

4. Phản hồi từ độc giả, hay review. Không cần phải nói gì thêm. Đây là một thành quả tuyệt vời nhất khi viết.

V. Nội dung của fan fiction bao gồm những gì?

Không thể kể hết, bởi vì thế giới của fan fiction không có giới hạn, không có rào chắn, không có từ không thể bởi vì mọi điều đều có thể. Đi sâu vào tâm lý nhân vật, để cho nhân vật được hạnh phúc hoặc buộc nhân vật phải đau khổ. Hành hạ nhân vật, thậm chí buộc nhân vật phải chết. Để nhân vật đến được với người mình yêu hoặc hoàn thành được giấc mơ. Không có gì là không thể xảy ra trong thế giới của fan fiction.

Fan fiction được hưởng một lợi thế là tính cách nhân vật đã được khắc họa sẵn?
Đúng. Hoàn toàn không sai. Đây là một lợi thế rất lớn của fan fiction.

Do vậy viết fan fiction chẳng khó gì hết?
Không. Để viết được một tác phẩm hay không dễ, người đọc sẽ đánh giá điều đó. Để viết được một tác phẩm liên hệ mật thiết đến tác phẩm gốc còn khó hơn nhiều.

VI. Tài năng bẩm sinh hay kỹ thuật?

Nhiều người cho rằng viết fiction nói chung và fan fiction nói riêng cần có tài năng bẩm sinh. Ai không có khả năng viết thì đừng viết, họ sẽ chẳng đạt được gì. Quan điểm đó hoàn toàn sai lầm. Đúng là nếu có tài năng, mọi sự vất vả sẽ giảm đi một nửa, nhưng tài năng không thì chưa đủ.

Viết fiction nói chung và fan fiction nói riêng cũng đòi hỏi kinh nghiệm, kỹ thuật và học hỏi. Nó cần đến cả sự chăm chút của bạn cho tác phẩm của mình nữa.

Học hỏi có thể là tự học. Nếu bạn thực sự thích viết, hãy tạo cho mình một thói quen khi đọc bất cứ một truyện nào, hãy chú ý đến cách viết và cách dùng từ của truyện đó. Sau một thời gian, hầu như bạn không phải buộc mình chú ý đến điều này nữa mà nó gần như là tự động vậy.

Học hỏi cũng có thể là theo các tài liệu khác. Có rất nhiều tài liệu hướng dẫn cho bạn về vấn đề này. Những tài liệu này không đề cập tới viết cái gì, vì điều cơ bản nhất này mà bạn không có thì bạn sẽ không sáng tác được cái gì hết. Chúng thường tập trung đến những lỗi mà bạn có thể mắc phải hơn.

Ngoài ra bạn sẽ cần đến sự trợ giúp của một beta-reader và nếu bạn viết bằng tiếng Anh, một chương trình word processor.

VII. Chắc chắn là tác giả tác phẩm gốc không hề có ý như là trong fan fiction mà tôi vừa đọc đâu.

Chẳng có gì lạ. Trong fan fiction là thế giới của người viết fic. Người viết fic là chúa tể trong thế giới đó, có khả năng bẻ cong sự thật, phá hủy thế giới, hồi sinh người chết và làm mọi điều hoang đường nhất.

Bạn sẽ gặp những nội dung hoàn toàn lạ lẫm, những cặp không thể xuất hiện trong manga như là Sesshomaru/Kagome hay vui vẻ hơn nữa, Sesshomaru/Inuyasha. Tất cả tùy thuộc vào fic bạn đọc là gì và người viết nó là ai.

VIII. Fic được đánh giá theo rating, đó là gì vậy?

Rating là đánh giá theo độ tuổi. Ở hầu hết các fan fiction đều có rating. Nó không những được dùng cho fan fiction mà còn được dùng cho nhiều loại hình nghệ thuật khác.

IX. Vậy Rating gồm những mức độ nào?

Hiện tại có 2 hệ thống Rating trên mạng

Hệ thống Thứ nhất, xuất hiện và được dùng rất phổ biến từ lâu, gồm:
[G] General Audience Mọi độ tuổi đều đọc được.
[PG] Parental Guidance Suggested : Trẻ con đọc được có sự hướng dẫn của cha mẹ.
[PG-13] Parents Strongly Cautioned: Trẻ con trên 13 tuổi đọc được có sự hướng dẫn của cha mẹ.
[R] Restricted - Under 17 requires accompanying parent or adult guardian : Đối với người dưới 17 tuổi, cha mẹ cần cẩn thận khi cho phép đọc.
[NC-17] No One 17 and Under Admitted : Dành cho người trên 17 tuổi.

Hệ thống thứ hai, mới xuất hiện gần đây. Hiện đang được các trang Fiction lớn sử dụng.
[K] Mọi độ tuổi đều đọc được. Nội dung không bao gồm từ ngữ nặng nề, cảnh bạo lực và cảnh dành-cho-người-lớn
[K+] Không dành cho trẻ dưới 9 tuổi.Có thể có cảnh bạo lực nhưng không gây thương tích nghiêm trọng. Có thể dùng các từ ngữ hơi nặng trong một giới hạn vừa phải. Không có các cảnh người-lớn.
[T] Không dành cho trẻ dưới 13 tuổi. Có thể có các cảnh bạo lực. Có thể dùng từ ngữ nặng nề trong một chừng mực vừa phải. Có thể có các cảnh người lớn được nói tới hoặc miêu tả một cách hàm ẩn.
[M] Không dành cho người dưới 16 tuổi. Bao gồm cảnh quan hệ thể xác được miêu tả không che đậy, bạo lực và từ ngữ nặng nề.
[MA] Dành cho người từ 18 tuổi trở lên. Bao gồm cảnh quan hệ thể xác được miêu tả kỹ lưỡng hoặc có tính chất bệnh hoạn, những từ ngữ thô tục, nặng nề, những cảnh hành hạ, nhục mạ có thể gây ảnh hưởng không tốt tới người đọc có thần kinh không vững.
[B ] Dành cho trẻ từ 1 tới 4 tuổi. Nội dung không có bất cứ cái gì không tốt cho trẻ em. Và dĩ nhiên không bao gồm cả những thứ trẻ nhỏ không hiểu được.

Thậm chí còn có một bản đưa ra những nội dung mà 1 rating có thể bao gồm.

X. Các fan fiction thường được phân chia theo nhiều thể loại, làm thế nào để phân biệt nó?

Các fan fiction đều được tác giả sắp xem fic mình thuộc thể loại nào để người đọc dễ tìm thấy loại fic mình muốn đọc. Phân biệt chúng rất dễ qua các từ thường xuất hiện ở Summary hay phần đầu fic. Nếu bạn tìm đọc fan fiction, bạn cũng nên biết chúng để đỡ nhảy vào những thể loại bạn không muốn đọc hoặc không thể đọc, không đủ open-minded để đọc như yaoi, lemon, violence, incest...[/b]

Những dấu hiệu khác hay xuất hiện ở phần Summary và Warnings:

Non-pairing: Không có viết về một cặp nhân vật nào trong mối quan hệ lãng mạn hoặc thể xác.
Deathfic: Một hay nhiều nhân vật, thường là nhân vật chính chết, và cái chết của nhân vật này đóng một phần quan trọng vào nội dung truyện.
Sadfic: Một câu chuyện buồn, thường đi cùng Deathfic.
Hurt/Comfort: Truyện trong đó một nhân vật chính chịu đau đớn về tình cảm hoặc thể xác, được một nhân vật khác an ủi hoặc tìm cách làm giảm nhẹ đau đớn đó.
Fluff: Một câu chuyện miêu tả những tình cảm nhẹ nhàng, hạnh phúc, hiếm khi có đau khổ và thường không serious.
Sap: Những truyện ngọt ngào, dễ thương, lãng mạn, thường ít khi serious.
First Time: Hai nhân vật chính đến với nhau lần đầu tiên.
Crossdressing: Nhân vật chính mặc đồ của giới kia. Nam giả nữ, nữ giả nam.
Waff: Warm and Fuzzy Feelings, là sự kết hợp giữa Fluff và Sap.
Silly: Trong truyện, nhân vật không hành động giống tính cách nhân vật đó trong tác phẩm gốc mà đi làm những điều ngớ ngẩn.
Weird: Những sự việc xảy ra một cách kỳ cục.
Bastardization: Một nhân vật trong truyện gốc được miêu tả về cách ứng xử và hành động cực kỳ xấu xa, thường là đối với một nhân vật khác.
Gore: Máu. Cực kỳ nhiều máu. Những bộ phận cơ thể nằm rải rác. Và còn hơn thế nữa. Không dành cho những ai nhạy cảm hoặc yếu tim.
Lemon: Có nhắc tới mối quan hệ thể xác và nó được nói tới khá kỹ lưỡng.
Lime: Có nhắc tới mối quan hệ thể xác nhưng không được miêu tả kỹ lưỡng. Phần nào cần cắt là cắt.
Somebody-bashing: Fic trong đó có một nhân vật tốt bị viết xấu đi.
Language: Có chứa tiếng lóng hoặc chửi thề.
Violence: Chứa đầy bạo lực hướng tới vật hoặc nhân vật. Thường là nhân vật.
NCC: Non-canon character, một nhân vật do người viết tự tạo, không có trong tác phẩm gốc.
OOC: Out of character, nhân vật trong truyện gốc không cư xử và suy nghĩ như tính cách họ thể hiện trong truyện gốc.
Slavery: Truyện có dính dáng tới quan hệ kiểu chủ/ nô lệ.
Drug: Truyện đề cập tới các loại thuốc phiện, ma túy...
Triangle/Love triangle: Nhắc tới một mối tình tay ba.
Darkfic: Một câu chuyện đi sâu vào những mặt xấu, ác, những mặt tối của bản chất con người.
Torture: Trong truyện, nhân vật bị hành hạ về thể xác hoặc tinh thần.
Het/Hetero: Nhắc tới mối quan hệ tình cảm hoặc thể xác giữa hai người khác giới.
Yaoi: Nhắc tới mối quan hệ thể xác giữa male/male dựa trên các tác phẩm của Nhật.
Yuri: Nhắc tới mối quan hệ thể xác giữa female/female dựa trên các tác phẩm của Nhật.
Shounen ai: Nhắc tới mối quan hệ tình cảm giữa male/male dựa trên các tác phẩm của Nhật.
Shoujo ai: Nhắc tới mối quan hệ tình cảm giữa female/female dựa trên các tác phẩm của Nhật.
Slash: Nhắc tới mối quan hệ tình cảm hoặc thể xác giữa male/male hoặc female/female trong truyện gốc, hoặc những fan fiction dựa trên truyện gốc của phương Tây.
Non-yaoi: Bạn có thể không tin, nhưng nhiều trong một fandom có quá nhiều yaoi fic, hoặc viết về hai nhân vật nam theo kiểu bình thường tình bạn cũng phải để warning, vì có người đọc chỉ muốn đọc yaoi mà thôi.
Rape/Non-con/Non-concentual s-ex: Non-con có nghĩa là rape. Không dành cho những người nhạy cảm.

Shota: Miêu tả những người không đủ tuổi, hoặc trẻ em trong mối quan hệ thể xác.
Sick: Mạnh hơn twisted, được chính người viết coi là ghê tởm, thường là lemon.
Incest: Quan hệ thể xác giữa các thành viên của một gia đình.

Mọi fic thuộc các dạng Incest, Lemon, Sick, non-con, Shota, BDSM, Gore, Violence, Language, Twisted đều phải đặt Warnings và Rating từ R/M trở lên.


Các dấu hiệu thường được dùng trong Summary, Pairing và Warnings:

A/B: Có mối quan hệ về tình cảm hoặc thể xác giữa nhân vật A và nhân vật B.
A+B: Có mối quan hệ về tình cảm giữa nhân vật A và nhân vật B.
AxB: Có mối quan hệ về thể xác giữa nhân vật A và nhân vật B.
#: Được dùng như # [add number here] : Đánh dấu số thứ tự một fic trong một series.
R&R hay R/R: Read and Review. Hãy đọc và phản hồi.


Các dấu hiệu thường được dùng trong fiction:

/.../ : Trong hai dấu gạch chéo là ý nghĩ của nhân vật.
*Flash back* ... *End Flash back* : Giữa hai lần flash back là ký ức của nhân vật.
... : Thể hiện sự ngập ngừng hoặc kéo dài giọng, không nói hết lời.
-- : Thể hiện sự ngắt quãng đột ngột của lời nói.
TBC: To be continued... Còn tiếp tục.


Những từ thường gặp khác:

AN, A/N: Author Note, lời tác giả, chú ý của tác giả, có thể xuất hiện giữa fic.
Beta Reader: Người mà bạn đưa truyện của bạn cho đọc, người đó sẽ kiểm tra các lỗi chính tả, các lỗi ngữ pháp, những sự không phù hợp hoặc gượng ép về tình tiết...
Beta Version: Bản viết nháp hoặc bản mà bạn gửi cho Beta Reader của bạn.
Canon: Chỉ những nhân vật hoặc sự kiện được lấy từ một anime hoặc manga nào đó.
Category: Thể loại fiction xét theo nội dung.
Citrus: Chỉ Lime và Lemon.
Challenge: Chỉ một loạt những luật lệ cho một cuộc thi viết giữa một nhóm người viết fic nào đó, thường kết thúc bằng một loạt những truyện hết sức buồn cười.
Divergence: Câu chuyện đi theo truyện gốc đến một điểm nào đó, rồi thay đổi đột ngột và đi theo hướng của riêng nó.
Genre: Thể loại fiction xét theo nội dung.
June: Để chỉ những câu chuyện về quan hệ male/male mang tính chất nghiêm chỉnh, có nội dung và cốt truyện. Một truyện yaoi có thể là june. Nhưng không phải tất cả các truyện yaoi đều là june.
Mature Themes: Truyện có những nội dung không dành cho trẻ em. Từ Rating PG trở lên là loại này.
Seme: Được dùng khi nói về mối quan hệ kiểu yaoi, chỉ người chủ động.
Uke: Được dùng khi nói về mối quan hệ kiểu yaoi, chỉ người bị động.
Mary Sue: Một nhân vật mà thực ra là tác giả tự viết về mình cải trang trong đó.